Fraude is een belangrijke bron van risico’s die de veiligheid van voedsel en diervoeders kunnen aantasten. Ook omdat fraude het systeem ondermijnt dat juist is opgesteld om die veiligheid te borgen. De diervoedersector onderkent net als de voedingsmiddelenindustrie de noodzaak er aandacht voor te hebben en er actie op te ondernemen. Om hier aan bij te dragen, stelde GMP+ International een handleiding op. Het Diervoederfraude Informatiedocument reikt handvatten aan om het te herkennen, beschrijft de impact van fraude en noemt maatregelen die bedrijven kunnen nemen.
De fraudeaanpak is het afgelopen jaar uitgewerkt met vertegenwoordigers uit de diervoederketen en met food authenticity professor dr. ir. S. van Ruth van Wageningen Research / Rikilt. Diervoederfraude is gedefinieerd als ‘de frauduleuze toevoeging van niet-authentieke stoffen of de frauduleuze verwijdering of vervanging van authentieke stoffen’. Beweegreden is geld verdienen, waarmee feed fraud zich als opzettelijke handeling onderscheid van feed safety. Bij feed safety hebben incidenten met bijvoorbeeld ongewenste stoffen een onopzettelijke oorzaak, zoals weersomstandigheden. Een opzettelijke, frauduleuze handeling kan bestaan uit vervanging van een product door een ander product met lagere waarde. Bewust verbergen van een lage kwaliteit, onjuist etiketteren of toevoegen van niet-goedgekeurde stoffen of producten van niet-geborgde herkomsten rekent GMP+ International ook tot fraude.
Frauduleuze handelingen kunnen resulteren in aanwezigheid van ongewenste stoffen of producten in diervoeders. Dit kan de voedsel- en diervoederveiligheid bedreigen. Ook de integriteit van een bedrijf of zijn producten staat bij fraude op het spel, waarschuwt het informatiedocument. Aansluitend is de impact negatief op de reputatie en het vertrouwen in het bedrijf én de hele branche. Dit kan leiden tot economische schade, door verlies van klanten en/of omzet, vereiste recalls en mogelijke claims.
Het is zaak dat bedrijven nagaan hoe kwetsbaar ze zijn voor diervoederfraude. Hiervoor zijn drie factoren bepalend. Op de eerste plaats welke mogelijkheden er zijn om fraude te plegen. Complexe producten, productieprocessen of ketens bieden fraudeurs meer gelegenheid om toe te slaan. Als fraudedetectie geen aandacht heeft of erg lastig is, hebben fraudeurs meer mogelijkheden. Tweede factor is de motivatie voor fraude. Er kunnen persoonlijke drijfveren zijn, culturele en economische. Bijvoorbeeld financiële druk vanuit de klantrelatie of het voortbestaan van het bedrijf. Derde factor zijn beheersmaatregelen om fraude te voorkomen of te detecteren. Een bedrijf zonder beheersplan is meer kwetsbaar voor fraude dan een bedrijf met zo’n plan.
Bedrijven kunnen zich prepareren op fraude. In het informatiedocument geeft GMP+ International aan bedrijven handvatten, die kort en bondig terugkomen in het infoblad over diervoederfraude. Van belang is te weten wat ‘de norm’ is (qua prijs, kwaliteit, gehalten, etc.). Daarvan is af te leiden wat afwijkend is en een signaal voor fraude kan zijn. Het bedrijf moet adequaat om kunnen gaan met zulke signalen. Naast een open cultuur om signalen te melden en te bespreken, houdt dit in dat bekend is welke actie noodzakelijk is en wie welke verantwoordelijkheid draagt. Deze elementen voor een bedrijfseigen aanpak komen ook aan de orde bij de trainingsdag over diervoederfraude. GMP+ International organiseert zo’n dag.komende zomer.
Bij signalen over fraude, neemt het bedrijf zelf maatregelen. Als door het fraude-incident (de borging van) de diervoerderveiligheid in het geding is, geldt de EWS-procedure van GMP+ International. Het bedrijf meldt dan de kwestie bij GMP+ International en bij de autoriteiten als de nationale wetgeving dat verplicht. Bij twijfel, is in contact met GMP+ International af te stemmen of de EWS-procedure van toepassing is. Dankzij meldingen over (potentiële) problemen die de diervoederveiligheid aantasten, helpt de EWS-procedure met adequate maatregelen schade te voorkomen dan wel te beperken. GMP+ International verricht overigens geen recherchewerk naar de fraude, dat is en blijft de taak van de bevoegde autoriteiten.
Naast het Diervoederfraude Informatiedocument, kent GMP+ International binnen het GMP+ FC scheme documenten over incidentbeheer op het gebied van Early Warning, identificatie en traceerbaarheid en niet-conforme producten.
English
Nederlands
polski
Deutsch