Produkcja bezpiecznych pasz to wspólna odpowiedzialność wszystkich stron w łańcuchu paszowym na całym świecie. Chociaż regulacje krajowe mogą do pewnego stopnia przyczyniać się do osiągnięcia tego celu, w ujęciu międzynarodowym taka mozaika przepisów nigdy nie będzie wystarczająca dla zapewnienia bezpieczeństwa pasz. Niezbędne są tutaj niezależne standardy międzynarodowe.
‘Nasza firma stosuje się do wszystkich obowiązujących przepisów prawa i regulacji’. Bądźmy szczerzy: takie oświadczenie brzmi dobrze i wzbudza zaufanie dostawców, kupujących i klientów. Ale jakkolwiek świetnie to brzmi, wartość takiego stwierdzenia może być różna – zależnie od kraju, w którym znajduje się firma. Przecież regulacje krajowe mogą mieć różny stopień surowości w różnych rejonach świata, mogą również występować różnice w przepisach i ich egzekwowaniu. A w niektórych krajach przepisy praktycznie prawie w ogóle nie istnieją. Ponadto niemożliwe jest, aby firma pragnąca robić interesy na drugim końcu świata była w stanie sprawdzić, czy jej działania biznesowe faktycznie stosują się do tamtejszych przepisów. Podsumowując: prawodawstwo krajowe może ukierunkowywać firmy znajdujące się w danym kraju, lecz w kontekście międzynarodowym jego wartość jest jednak nieco bardziej rozmyta. Wzajemne różnice pomiędzy krajami w zakresie bezpieczeństwa pasz – pomimo tendencji do ujednolicania – prowadzą do niejasności, bywają też wykorzystywane, a tym samym są niekorzystne dla globalnego bezpieczeństwa pasz.
W roku 1992 holenderski sektor paszowy – po różnych incydentach związanych ze skażeniem pasz – zdecydował o utworzeniu kodeksu praktyk dla produkcji mieszanek paszowych. Składał się on głównie z zaleceń odnośnie higieny, kontrolowania substancji niepożądanych oraz postępowania z weterynaryjnymi środkami leczniczymi (w szczególności z ich pozostałościami). Gdy ten tak zwany ‘kodeks dobrych praktyk’ (good manufacturing practices’ (GMP)) zaczął zyskiwać szersze uznanie, a firmy zagraniczne również wykazywały rosnące zainteresowanie, zalecenia te zostały rozwinięte w pełnoprawny system zawierający standardy dla różnych ogniw łańcucha paszowego, łącznie z transportem, składowaniem i przeładunkami. Włączono także takie zagadnienia jak zakupy surowców, przejrzystość oraz śledzenie drogi produktu.
To, co zaczęło się jako niewielki kodeks dla holenderskiego przemysłu paszowego, stało się w końcu modułem GMP+ Feed Safety Assurance (GMP+ FSA): globalnym systemem certyfikacji, do którego przystąpiło ponad 16.500 firm z ponad osiemdziesięciu krajów.
Ogromną zaletą uznawanego międzynarodowo systemu certyfikacji jest, że – w przeciwieństwie do przepisów krajowych – ma on taką samą wartość wszędzie, bez względu na to, czy firma znajduje się w Kolumbii, Meksyku, Niemczech, Australii, czy w Arabii Saudyjskiej. Dzięki systemowi certyfikacji wszystkie firmy wiedzą dokładnie, czego się od nich oczekuje w odniesieniu do produkcji bezpiecznych pasz. Jednolite standardy dla produkcji, handlu, transportu i przechowywania oraz przeładunków dają przejrzystość, jakiej krajowe przepisy i regulacje nie są w stanie zapewnić. Poprzez coroczne audyty sprawdza się, czy firmy certyfikowane stosują się do limitów oraz standardów GMP+ FSA.
Chociaż cel systemu GMP+ certification scheme jest taki sam na całym świecie (bezpieczne pasze), droga do jego osiągnięcia nie musi być identyczna. GMP+ FSA jest rygorystyczny, gdy trzeba, ale elastyczny tam, gdzie to możliwe. Jako że system certyfikacji odnosi się do tak wielu różnych rodzajów firm, branż, sytuacji, krajów i kultur, niemożliwe jest , a także niepożądane, zmuszanie wszystkich do stosowania takich samych metod działania. GMP+ FSA oferuje efekt końcowy oraz ramy działania. Oznacza to, że firma może wybrać własną drogę do celu, choć niektóre z możliwych wyjść zostały zablokowane przez system, ponieważ są uznawane za obciążone zbytnim ryzykiem. Dla przykładu, w transporcie kolejowym można używać wagonów ‘agri-only’ niezależnie od wyników analizy zagrożeń HACCP. Ponadto, prawie wszystkie pasze i surowce muszą być bardzo często badane na obecność salmonelli, nawet wtedy, gdy firma może wykazać, że nie ma zagrożenia skażeniem salmonellą. Dodatkowo stosuje się listę produktów zabronionych.
Pomimo tych ścisłych zasad, GMP+ International nie może i nie chce narzucać wszystkiego, gdyż w ostatecznym rozrachunku, to firmy są odpowiedzialne za swoją produkcję, przetwarzanie i transport bezpiecznych pasz. Otrzymują one jednak wsparcie ze strony GMP+ International, na przykład poprzez seminaria oraz naszą platformę wiedzy działającą online (Feed Support Product).
Z uwagi na międzynarodowy charakter standardów można automatycznie natrafić na problemy i trudności. Standardy mogą być jednakowe, ale praktyki i zwyczaje różnią się w zależności od regionu i sektora. Zatem niezwykle istotne jest stałe monitorowanie sytuacji, aby sprawdzać czy standardy nadal funkcjonują w codziennej praktyce oraz uwzględniają niektóre regiony i sektory. Dla przykładu, pierwsze zalecenia (dobre praktyki produkcyjne) zostały opracowane we współpracy ze zrzeszeniami przemysłu holenderskiego. Lecz gdy system zaczął się rozpowszechniać w Niemczech, ten układ już nie wystarczał i szukano dodatkowych informacji u ekspertów z niemieckiego łańcucha paszowego.
GMP+ International nigdy nie zaprzestał stosowania tej metody: zrzeszenia przemysłu z różnych krajów są stowarzyszone z GMP+ International jako partnerzy. Obecnie znajduje to odbicie w składzie International Expert Committee. Komitet ten składa się z około 35 członków z różnych branż i części świata i pełni rolę doradczą przy tworzeniu zawartości GMP+ Feed Certification scheme.
Firmy przetwórcze oraz zrzeszenia przemysłowe z sektora paszowego rozumieją potrzebę dołączenia do tego komitetu (lub jednego z podkomitetów) po to, aby ich głos został również wysłuchany. Mimo że prowadzą taką samą działalność; firma produkcyjna z Niemiec nie może jednak wypowiadać się w imieniu firmy produkcyjnej z Chile – i vice versa. Im bardziej zróżnicowany jest skład naszego komitetu ekspertów, tym bardziej reprezentatywne są zalecenia w zakresie udoskonalania systemu certyfikacji.
Nadal jednak zdarzają się sytuacje, gdy jednolite standardy międzynarodowe nie stanowią rozwiązania. Wyjątkowe, specyficzne dla regionu trendy wymagają także dostosowanych do danego regionu rozwiązań. Często o takich sprawach dyskutuje się na spotkaniach komitetów ekspertów. Gdy GMP+ International jest przekonana o regionalnym zasięgu danej kwestii powiązanej z systemem certyfikacji, decyduje się na publikację Zapisu Krajowego. Standardy międzynarodowe pozostają w pełni w mocy, lecz dla danego kraju (lub regionu) opracowuje się wyłączenie lub dostosowanie. Są to bardzo specyficzne zalecenia, dzięki którym zapewnia się, że na przykład, specjalne wymogi dla Polski nie są obowiązujące dla reszty świata.
Dzięki połączeniu jednolitych standardów międzynarodowych, elastycznego podejścia oraz specyficznych rozwiązań krajowych w razie potrzeby, moduł GMP+ FSA stał się wiodącym systemem certyfikacji dla globalnego przemysłu paszowego i jest coraz częściej uważany za licencję na sprzedaż. To certyfikat, który eliminuje potrzebę stosowania takich sloganów jak ‘stosujemy się do wszystkich obowiązujących przepisów i regulacji’, gdyż on sam, wiszący na ścianie, mówi wszystko.
W 2017 roku przypada 25 rocznica GMP+ FSA scheme. Obchody rocznicy obejmują międzynarodową konferencję w Beurs van Berlage w Amsterdamie, na początku listopada 2017.
Więcej informacji na www.feedsafetyconference.com .
English
Nederlands
polski
Deutsch